Jan Hus - reformator crkve i pravopisanija
- Details
- Kategorija: KULTURA - RELIGIJA - HISTORIJA
- Datum: Nedělja, 03 Jul 2011 22:18
- Čitanja: 13005
Mistr Jan Hus (1371, Husinec – 6-ij Julij 1415, Konstanz) je byl češsky crkveny duhovnik, srednověkovy myslitel, reformator i kazatel v narodnem jezyku. Ot leta 1398 je učil na Pražskej Universitě, i v letah 1409-1410 je byl jej rektorom. Jan Hus je takože reformiral češske pravopisanije v latinskej abecedě i jest autorom specijalnih diakritičnih znakov nad pismenami (č, š, ž, á, ó, ż, ń, ...) iže sut dnes koristimi ot mnogih narodov i v mežduslověnskih jezykah.
Janovo kazanije v Betlemskem hramu v Prage.
Jan Hus je v svojih religijnih kazanijah i čitanijah kritikoval nravnu bědu i grěhopadanije rimsko-katoličskej crkve. Byl je inspirovan idejami anglickego theologa Johna Wycliffa i idealami starego originalnego hristijanstva pred schismoj v godině 1054. Kazal, že hristijanu jest trěba slyšeti slovo božije v jego rodnem razumivem jezyku, čitati Bibliju i znati pisanije i čitanije v rodnem jezyku, i jest trěba jemu prijimati ne toliko hlěb jako tělo Hristovo no takože vino jako krv Hristovu. Po tutej pričině červena čaša vina jest oficijalny symbol i zastava husitskih reformatov.
Glagolenije iz jednego Janova kazanija : „Věrny hristiane, iskaj pravdu, slyši pravdu, uči sebe pravdu, ljubi pravdu, govori pravdu, drži pravdu do smrti.“
Rimsko-katoličska crkva je proglasila Jana Husa heretikom, jego nauku za hereziju i exkomunikovala jego. V gradu Kostnica (Konstanz), kdě je byl Jan Hus prizvan na theologične besedovanije v koncilijum s drugimi theologami da by mogl obraniti svoje učenije, je byl po několika javnih slyšanih nazvan heretikom, osudjen na smrt v ognji i dan v temnicu. Posle temnice je byl spalen u drěvenego stlpa. Jego popel je byl razmetan v rěku Rhein, da by Čehom ne ostalo nijakej pameti na njego.
Na buduče leto (30. Maja 1416) v tom ravnom městu je byl spalen ještě drugy česky kazatel Jeronym Pražsky, kolega Jana Husa. Spalenije i smrt dvěh českih kazatelov i reformatorov rimsko-katoličskej crkve je vazdvignulo meždu mnogimi českimi ljudmi veliky gněv i burjenije, eskalovalo situaciju i privedlo narod v husitsku revoluciju i zle vojny s zapadnoeuropskimi narodami. Rimsky papež i cesar poslali protiv Češskemu narodu 4 križove armije, no Čehi sut sebe vsegda ubranili.
6. julij - den smrti mistra Jana Husa je slaven jako češsky narodny prazdnik. Stara husitska bojova pěsnja "Ktože sut božiji bojovniki i zakona jego" jest himnom dnešnej Češskej armije. Jan Hus i Jeronym Pražsky sut dnes svetimi mučenikami čehoslovackej husitskej i čehoslovackej pravoslavnej crkve.
(ns)
